Khai L
Thuở nhỏ, học tiểu học rồi học trung học, nhà trường cũ có yêu cầu khai lí lịch vào sau học bạ hoặc
trên giấy rời. Có khi yêu cầu ghi tên họ, ngày sinh, nơi sinh, nguyên quán, tên
và nghề nghiệp cha mẹ, địa chỉ liên lạc…đơn giản và
cũng hiếm khi, thế thôi.
Sau 1975 mới thực sự đi vào điệp khúc khai lí lịch. Gọi là sơ yếu nhưng
bắt khai đủ thứ, có cả quá trình làm việc trước và sau giải phóng, làm gì cho địch,
tên cơ quan đơn vị phục vụ, bạn bè, cha
mẹ, anh em, bà con nội ngoại, quá trình hoạt động, sống hay chết, lí do chết… Đủ
thứ thật chi li.
Khai lí lịch sinh viên, khai lí lịch
để vô hội thanh niên, lí lịch cảm tình đoàn, lí lịch đối tượng đoàn, lí lịch
đoàn viên, lí lịch đoàn viên ưu tú, lí lịch cán bộ công nhân viên, lí lịch công
đoàn… Nếu ai phấn đấu vô đảng thì còn lí lịch cảm tình đảng, lí lịch đối tượng
đảng, lí lịch đảng viên khai đi khai lại năm lần bảy lượt người ta mới chịu cử
người đi xác minh… Rồi hằng năm, xuân thu nhị kì đều có khai để bổ sung lí lịch. Có lí lịch tự
khai, có lí lịch phải chứng. Mỗi lần về
địa phương từ thôn xác nhận đến xã chứng là một lần thun người, không quỳ
lạy thôi chứ đố mà khỏi khúm núm nhỏ nhẹ.
Tự khai tự hứa bảo đảm đúng sự thật và chịu trách nhiệm- có, tự khai rồi
tự đi chứng- có. Nhưng đâu phải chừng đó là đủ, tự khai rồi do cơ quan đóng dấu mật đưa về địa phương xác minh, con
đường trong bóng tối này chỉ tổ chức mới biết, đây mới chính là cái quyết định
sinh mạng mình. Chưa nói phê có nợ máu, thuộc diện phản động, chỉ cần địa
phương phê không rõ, cần điều tra, không trung thực là rồi đời.
Ai cũng biết chế độ cộng sản xem
trọng thành phần xuất thân để định vị giai cấp và đấu tranh giai cấp nên lí lịch rất quan trọng và thường phải khai
đi khai lại. Có người xì xầm rằng khai nhiều lần gì cũng sơ suất để lòi điều muốn
giấu. Có người bảo bắt khai lí lịch là một cách khống chế vì người ta có thể đối
chiếu nhiều bản khai để khi cần thì lôi cái chỗ không ăn khớp hoặc chưa rõ ràng ra mà trị. Nghe
khai- sợ, khai xong- vẫn cứ sợ sợ lo lo.
Không biết tôi bị tiêu tốn bao nhiêu giấy tờ và công sức vào điệp khúc
nào khai nào chứng lí lịch nhưng để làm
gì, có lợi ích gì cho xã hội không thì cho đến bây giờ chắc cũng phải nhờ sự trợ giúp, ai biết chỉ giùm thôi.
4-2015
