Hai Bà Trưng - thơ Lê Ngọc Phái
(Tưởng nhớ
Trưng Trắc và Trưng Nhị
nhân kỷ niệm 1971 năm ngày Hai Bà hy sinh)
Năm bốn mươi trong thế kỷ đầu
Hai Bà Trưng đại phá Luy Lâu
Mê Linh tuốt kiếm kinh hồn giặc
Tô Định ôm lòng bạt vó câu
Việc nước lo xong tình thắm đượm
Thù nhà rửa sạch nghĩa bền sâu
Hán triều thua trận lòng sôi sục
Nhị tướng lên ngôi thật nhiệm mầu!
Lê Ngọc Phái
************
Hai Bà Trưng, tên gọi chung của hai chị em Trưng Trắc và
Trưng Nhị, là hai nữ anh hùng dân tộc đầu tiên của đất nước Việt Nam. Các Lạc
tướng Mê Linh ( Vĩnh Phúc) và Chu Diên (Vĩnh Yên) có ý chống lại sự cai trị tàn
bạo của quan Thái thú quận Giao Chỉ là Tô Định, Tô Định bèn bắt giết Thi Sách
chồng của Trưng Trắc để trấn áp tinh thần người Việt. Tháng 3, năm Canh Tý
(40), Hai Bà Trưng nổi binh đánh hãm thành Luy Lâu (Bắc Ninh) quận trị của
Giao Chỉ. Tô Định phải chạy về trốn ở quận Nam Hải. Lúc bấy giớ các quận Cửu Chân, Nhật Nam và Hợp
Phố đều hưởng ứng. Chẳng bao lâu quân của Hai Bà lấy được 65 thành trì. Hai Bà
được tôn lên làm vua là Trưng Nữ Vương, đóng đô ở Mê Linh. Tháng 1 năm Tân Sửu
(41), nhà Hán cử tướng Mã Viện đem đại
binh sang đánh trả thù. Quân Hai Bà Trưng non yếu không đương nổi với giặc, sau
một thời gian chống cự thì vỡ tan. Hai Bà chạy đến xã Hát Môn (Sơn Tây), thế bức
quá, bèn gieo mình xuống sông Hát Giang tuẫn tiết. Hôm ấy ngày 6.2 năm Quý Mão
(43). Hai Bà Trưng làm vua được 3 năm nhưng lấy cái tài trí của người đàn bà mà
dấy được nghĩa lớn như thế, khiến cho vua tôi nhà Hán phải lo sợ, ấy là tiếng
thơm để muôn đời.
