Bà Triệu - thơ Lê Ngọc Phái

           (Tưởng nhớ Bà Triệu nhân kỷ niệm 1766 năm

            ngày Bà hy sinh)  

                       

Đạp cơn sóng dữ chém tràng kình

Nữ tướng lừng danh Triệu Thị Trinh

Dũng mãnh phất cờ xua chiến tượng

Oai hùng vung kiếm giục tinh binh

Nhụy Kiều đất Việt muôn đời rạng

Lữ Đại quan Tàu bảy vía kinh

Tiếc bấy cơ đồ không giữ được

Núi Tùng đành gởi trọn anh linh.

Lê Ngọc Phái                                                                     

*****

Triệu Thị Trinh, Triệu Trinh Nương hoặc Triệu Quốc Trinh đều là tên gọi của Bà Triệu. Bà sinh ngày 2 tháng 10 năm Binh Ngọ (226) tại miền núi Quan Yên  quận Cửu Chân (Thanh Hóa). Năm 19 tuổi bà cùng người anh là Triệu Quốc Đạt tập hợp nghĩa quân, lập căn cứ Bồ Điền (nay là làng Phú Điền, xã Triệu Lộc, huyện Hậu lộc, tỉnh thanh Hóa). Lúc đầu anh bà can ngăn, bà trả lời rằng “Tôi chỉ muốn cưỡi cơn gió mạnh, đạp luồng sóng dữ, chém cá kình ở biển Đông,  đánh đuổi quân Ngô, giành lại giang sơn, cởi ách nô lệ, chứ không chịu khom lưng làm tì thiếp cho người”. Năm Mậu Thìn (248), thấy quan lại nhà Đông Ngô tàn ác, dân gian khổ sở, bà chỉ huy nghĩa quân tấn công quân Ngô. Các thành ấp quân Ngô bị đánh phá tan tành. Bọn quan cai trị kẻ bị giết, kẻ chạy trốn. Từ Cửu Chân cuộc khởi nghĩa lan rộng. Mỗi lần ra trận, Bà Triệu mặc áo giáp đồng, đi guốc ngà, cài trâm vàng, cưỡi voi dẫn quân xung trận, oai phong lẫm liệt và được tôn là Nhụy Kiều tướng quân . Thứ sử Giao Châu là Lữ Đại chạy mất tích. Vua Ngô nghe tin, hoảng hốt phái ngay tướng Lục Dận đem 8.000 quân sang đàn áp cuộc khởi nghĩa. Những trận đánh ác liệt đã diễn ra tại căn cứ Bồ Điền. Song do chênh lệch về lực lượng nên căn cứ Bồ Điền chỉ đứng vững được trong năm sáu tháng thì thua. Bà Triệu đã tuẫn tiết trên núi Tùng (trong khu vực Bồ Điền) vào ngày 21.2 năm Mâu Thìn (248), lúc mới 23 tuổi.