Trịnh Công Sơn, Thảm Kịch của Một Thiên Tài 

                                         - Lê Mai Lĩnh

Trịnh Công Sơn

‘’Trong bóng tối tôi đã hát về bóng tối. Tôi đã quen thuộc bóng tối đến độ mà tôi đi trong nó mà không phải thắp đèn. Tôi đã sống với bóng tối như một kẻ được sinh ra mà định mệnh của nó là niềm tuyệt vọng. Rất may, giai đoạn này đã

khép lại kịp thời. Khép lại vĩnh viễn với một đất nước đã được giải phóng hoàn toàn, giành lại độc lập, thống nhất và hòa bình."   

            (Trịnh Công Sơn/trích từ tạp chí Cộng sản).

Hơn 40 năm nay, kể từ lúc cầm bút tập tễnh làm thơ, viết văn, tôi đã có một điều tâm niệm là: "Trước cái chết của một đồng loại, nếu không nói được những gì thơm tho, tốt lành, thì tốt nhất là nên im lặng.’’  Nhưng rồi, 40 năm qua tôi đã có lần tự cho phép mình xé rào, vượt lệ, là đã nói về cái chết của tên bạo chúa Hồ Chí Minh. Hẳn nhiên là với những lời không thơm tho, tốt lành chút nào. Hôm nay, trước cái chết của người nhạc sĩ thiên tài Trịnh Công Sơn, tôi chỉ muốn im lặng, dù trong đời sống mấy mươi năm lưu lại trên cõi đời nầy không phải ông không có những sai lầm. Thậm chí như, cách nay ba tuần (hôm nay 20/5/2001) một độc giả ở Canada viết thư yêu cầu tôi lên tiếng về những hiện tượng không bình thường sau cái chết của ông, với nội dung như sau:

Canada ngày 14 tháng 4 năm 2001

Anh Mai Lĩnh thân mến,

Tôi là một chiến hữu như anh và rất phục anh qua tác phẩm ĐỨNG NGỒI KHÔNG YÊN. Tôi lưu ý tới phần viết về nhạc sĩ Trịnh Công Sơn. Tuy bút pháp của anh có hơi nặng tay, nhưng với kẻ thù không nên khoan nhượng là đúng. Ngày 1/4 vừa qua, tôi có nghe TCS đã chết trước khi báo chí hải ngoại đưa tin. Con người hắn chết, mang xuống tuyền đài một mối hận. Đâm sau lưng chiến sĩ, giúp kẻ thù xâm lăng và đày ải dân tộc. Rồi kẻ chiến thắng cũng chẳng ban phát bổng lộc gì. Cái tài của hắn, tưởng đã tự do sáng tác, nào ngờ còn bị trói tay. Từ đó đến giờ, hắn chẳng sáng tác bài nào ra hồn. Gọi là nhạc phản chiến, tuy chúng ta không thích, nhưng có một số người ưa. Miền Nam lúc đó tuy đang chiến tranh, nhưng văn nghệ sĩ vẫn có cái quyền tự do tối thiểu. Nhưng ngày 30/4, hắn lên đài hô hào ủng hộ và hoan hỉ khi cái gọi là cách mạng thành công. Thì rõ rằng nhạc hắn bấy lâu nay là nhạc phản bội chứ đâu phải là nhạc phản chiến. Người chết rồi đáng lẽ để yên. Nhưng một tờ báo lớn ở Toronto Canada (TB) đã trịnh trọng loan tin cái chết của hắn, hình màu trang bìa và cả ở trong. Bài của TK thì hết lòng ca tụng công đức của hắn như một thiên tài âm nhạc phục vụ đại chúng. Và hứa sẽ đăng tiếp. Tôi hy vọng và kỳ vọng, với ngòi bút sắc bén của anh, hãy chận đứng lại những âm mưu biến kẻ có tội với dân tộc thành một kẻ có công với dân tộc và nhân loại.

Mến

ký tên/Luân 

Kèm theo thư là bản copy bài báo và tranh ảnh của TCS.

Ngay sau đó, tôi đã trả lời người độc giả thân quí của tôi như sau: Một: tôi cảm ơn sự ưu ái và tin tưởng anh dành cho tôi. Hai. Trường Kỳ là một nhà báo chuyên nghiệp và bình thường. Tiếng nói của anh ta không đại diện và phản ảnh nguyện vọng chung của quần chúng, nên chưa đáng cho mình đôi co, đối thoại. Ba. Tôn trọng sự đau đớn hiện nay của gia đình người nhạc sĩ, tôi chưa thấy có gì cần lên tiếng lúc nầy. Thế là, tính tới ngày 20/5, sau khi đọc xong hai số báo VĂN đặc biệt viết về Trịnh Công Sơn của Ông Nguyễn Xuân Hoàng, tôi quyết định phá bỏ sự im lặng, là tôi đã im lặng được đúng 50 ngày (1/4/2001-20/5/2001).

LÝ DO PHÁ BỎ SỰ IM LẶNG

Sau ngày TCS qua đời, tờ báo VĂN của ông Nguyễn Xuân Hoàng ở Bắc California ra hai số Đặc biệt viết về TCS với những tên tuổi tương đối có vị thế trong sinh hoạt Văn học Hải Ngoại như Đặng Tiến, Trịnh Cung, Đinh Cường, Bùi Bảo Trúc, Vũ thư Hiên, Thượng Văn… Chính vì nó được viết bởi những tên tuổi như thế nên tác hại của nó sẽ lớn lao, nếu không có sự phản hồi đúng mức, những trả đũa thích đáng .. Tôi không nghĩ là khi thực hiện số báo nầy, Ông Nguyễn Xuân Hoàng làm theo đơn đặt hàng của Hà Nội. Nhưng qua số báo này, với những tên tuổi và nội dung như thế, hẳn những người lãnh đạo Hà Nội phải rung đùi cười hay vỗ tay reo hò. Vì tờ báo này đang làm cái công việc trao vòng hoa cho một ‘’tên bồi bút’’, một tên tự sát về mặt sinh mệnh chính trị để nạp mạng cho Bác và Đảng, mà đáng ra thành ủy thành phố Hồ Chí Minh phải nhân danh ban lãnh đạo Đảng thực hiện điều nầy..Thế nhưng, Bộ Chính Trị Đảng Cộng Sản Việt Nam đã mừng hụt. Ông Nguyễn Xuân Hoàng thì không ngờ tới, và ngay cả những tác giả mà tôi vừa nói tới, họ cũng không ngờ tới, rằng đây là một vòng hoa giả hay hoa dởm..Dù được hay bị nhìn dưới lăng kính nào, âm nhạc hay chính trị thì người nhạc sĩ của chúng ta đã là người của lịch sử. Do vậy,

khi phán đoán về một  con người của lịch sử, chúng ta phải có một cái nhìn công bằng, không thiên vị, hay nói một cách khác, anh phải phán đoán vừa bằng cái đầu vừa bằng con tim. Những tác giả tôi vừa nói, họ viết thuần bằng CON TIM, thiếu CÁI ĐẦU,. Thậïm chí có tác giả trong chiều hướng muốn nói tốt cho bạn, bênh vực, nhưng thực chất, bài viết lại là lời tố cáo hay buộc tội cho bạn. Điển hình như, ông Đặng Tiến viết ‘’anh là người được hưởng nhiều bổng lộc của chính quyền, nhiều hơn những cán bộ vào sinh ra tử trong cả hai cuộc chiến tranh.’’ Hay một đoạn khác, cũng Đặng Tiến, viết: ‘’Về phía Trịnh Công Sơn, anh cũng khéo thỏa hiệp với chính quyền mới.’’ Trong khi đó, Vũ Thư Hiên cho biết, Trịnh Công Sơn đã tâm sự như sau: ‘’Mình nhiều lúc ngã lòng, nhất là khi mình thấy người ta chẳng hiểu gì về mình, chửi bới mình, hành hạ mình. Đến nỗi, muốn thỏa hiệp cho xong. Nhưng nghĩ lại, thấy không được. Nghệ sĩ không thể thỏa hiệp với CÁI XẤU, CÁI ÁC.’’ (Tạp chí VĂN, Số 53/54, trang 92). Người ta ở đây là Cộng Sản. (Chẳng lẽ là bọn Chống Cộng tại hải ngoại). Muốn thỏa hiệp cho xong. Thỏa hiệp ở đây là thỏa hiệp với Cộng Sản, (chẳng lẽ  là thỏa hiệp với bọn chống Cộng Sản tại hải ngoại).  Nghệ sĩ không thể thỏa hiệp  với Cái Xấu, cái Ác. Cái Xấu, cái Ác ở đây ám chỉ  Cộng Sản. (Chẳng lẽ bọn chống Cộng Hải Ngoại là cái Xấu, cái Ác) Ông Đặng Tiến thì cho rằng, kết luận : TRỊNH CÔNG SƠN KHÉO LÉO THỎA HIỆP VỚI CHÍNH QUYỀN MỚI, chữ ‘’KHÉO LÉO’’ Ông Đặng Tiến dùng ở đây là rất ‘’ĐỂU’’. Ông Bùi Bảo Trúc thì viết : ‘’Trịnh Công Sơn trong thế đứng khó khăn, thế đứng dựa vào NHÂN BẢN và DÂN TỘC đó, ông đã giữ được cho đến lúc qua đời mặc dù trong đời sống, đã có lúc ông bị buộc phải đi trên sợi dây cheo leo, dưới chân là bờ vực hiểm nghèo.’’

Ông Thượng Văn viết: ’’Chúng ta quên rằng trong lúc sinh tiền, Ông (Martin Luther King) là người đã nhiều lần lên tiếng ủng hộ cuộc đấu tranh của Mặt trận Giải Phóng ở Miền Nam thời chiến tranh. Thế thì tại sao chỉ và phải là Trịnh Công Sơn."

Trong một đoạn khác, ông Thượng Văn mượn lời của René Wellek và Austin Warren trong The Theory of Literature để nhằm ý bênh vực họ Trịnh như sau: ‘’Văn chương không thể thế chỗ cho xã hội học hay chính trị. Văn chương có biện minh riêng và cứu cánh riêng’’. Và Ông Thượng Văn đặt câu hỏi : ‘’Ca ngợi về tình yêu như Trịnh Công Sơn đã làm trước và sau 75, phải chăng cũng là một thái độ chính trị?’’ (VĂN, trang 95). Ông Trịnh Cung viết: ’’Chúng ta không biết bi kịch đó nên chúng ta có những ngộ nhận đáng tiếc’’ (VĂN, trang 80). Bà Khánh Ly nói: ‘’Và Ông đã ở lại Việt Nam. Ông đã sống những tháng ngày ở Việt Nam sau năm 75 bằng cả một tấm lòng. Một tấm lòng, một trái tim không nặng nề cho dẫu là có những đau đớn Ông phải trải qua, có những nỗi oan Ông phải gánh chịu’’. Bà Khánh ly, một đoạn khác: ‘’Bởi vì ở Ông Trịnh Công Sơn, điều vĩ đại nhất, vĩ đại hơn cả những tác phẩm của ông là Nhân Cách, Nhân Phẩm của ông’’ (VĂN, trang 123). Bà Kiều Chinh nói sáng hôm nghe tin ông mất: «Được sống cùng thời với Trịnh Công Sơn, là một vinh hạnh’’ (VĂN, trang 45).

Rất chi nói xa nói gần, rất chi nói bóng nói gió, nói khéo léo, nói chanh chua, nói chanh cốm, những người nầy ngầm ý cho rằng, do những nghi ngờ, do những ngộ nhận, do chụp mũ, do những oan khiên từ phía những người chống Trịnh Công Sơn trong hàng ngũ Quốc Gia, đẩy anh ta vào thế cô đơn, buồn chán, thất vọng mà chết. Ngoại trừ bài của Ông Đặïng Tiến mang tính hai mặt, cho rằng QG giết TCS hay Cộng Sản giết TCS cũng được, còn những bài khác không một ai đặt nghi vấn hay vấn đề là phải chăng Cộng sản đã giết chết Trịnh Công Sơn .? Phải chăng theo những người nầy (ngoài Ông Đặïng Tiến) thì Cộng Sản vô tội trong cái chết của Trịnh Công Sơn về mặt xác phàm cũng như về mặt sinh mệnh chính trị?

Mục đích viết bài nầy, tôi muốn ném một quả tạc đạn vào bọn người nhân danh bằng hữu của Trịnh Công Sơn, nhưng chính họ đã dự phần làm tan nát uy tín và danh dự của người nhạc sĩ tài hoa. Nếu viết bài này có gì liên quan tới họ Trịnh, là chỉ vì, Ông đã để cho bọn nầy đứng bám sát vào Ông gần quá, nên Ông là người bị ăn mảnh đạn. Chứ trong thâm tâm tôi, với Ông, tôi không muốn nói thêm điều gì nữa. Ông SƠN, xin Ông đừng buồn tôi.

TRƯỚC NĂM 1975, TRỊNH CÔNG SƠN LÀ CON NGƯỜI CỦA ÂM NHẠC.

Có nhiều người cho rằng, ngay từ trước năm 1975, Trịnh Công Sơn đã là người theo Cộng Sản. Tôi phủ nhận điều nầy. Tôi có những lý do khả tín để phủ nhận điều nầy. Trước năm 1975 tôi có hai người bạn văn nghệ, nhà thơ Lê văn Ngăn và họa sĩ Lê Ký Thương. Lê văn Ngăn là trung sĩ Quân Tiếp Vụ vùng 2/ địa bàn hoạt động là Tuyên Đức/ Đà Lạt. Tôi là Trung Uùy, Trưởng ban Chiến Tranh Chính Trị chi khu Lạc Dương/Đà Lạt. Anh là bạn thiết thân văn nghệ của tôi nhưng cũng là nguồn cung cấp sữa Quân Tiếp Vụ cho các con tôi. Bấy giờ, lương Trung Uùy của tôi 27.000 một tháng. Tôi nuôi ba đứa con của tôi bằng sữa Quân Tiếp Vụ. Mỗi tháng Ôâng Trung sĩ bán cho tôi 2 thùng là 96 lon. So với thời giá bên ngoài rẻ đuợc khoảng 200 đồng. Nhưng mỗi lần đến nhận hàng, tôi thường bao thi sĩ Lê văn Ngăn và hai đệ tử của Trung sĩ một chầu nhậu khoảng từ 500 tới 1000 đồng. Chắc có người hỏi tôi tiền đâu có. Tôi xin thưa, tôi còn một đầu lương vợ là 30.000 đồng với cấp Đại úy Trưởng phòng Tâm lý Ty Cảnh sát (con gà) Đà Lạt. Có một lần sau mùa hè đỏ lửa, trong bàn nhậu tôi nói :’’Tướng Tư Lệnh Vùng con c, gì mà mỗi lần đi hành quân đều hỏi ý kiến thầy bói. Như vậy, thầy bói chỉ huy chứ đâu phải Tướng Hoàng Xuân Lãm chỉ huy’’. Ngay lúc đó cô chủ quán tới bàn nói : ‘’các anh nói nho nhỏ, Ông Lãm đang tưới hoa ngoài kia kìa’’. Chúng tôi nhìn qua vườn bên cạnh, Tướng Lãm đang tưới hoa trước căn nhà loại Mobile House dành cho Tướng Mỹ trong chiến tranh Việt Nam. Hình như tôi đang lang thang ngoài vườn địa đàng (lạc đề). Điều tôi muốn nói là, sau 1975, anh Lê văn Ngăn về quê vợ là Qui Nhơn. Anh trình với Ban Quân Quản, rằng trước 1975 anh có hoạt động cho Cách Mạng tại Đà Lạt. Lãnh đạo Ban Quân Quản yêu cầu anh về lại Đà Lạt, tìm gặp cơ sở nằm vùng tại địa phương xin giấy CHỨNG NHẬN là anh có hoạt động cho Cách Mạng trước 1975. Anh Lê văn Ngăn có được tờ Chứng nhận đó nên được vào biên chế làm việc cho tờ báo Nghĩa Bình tại Qui Nhơn sau 1975. Người thứ hai, họa sĩ Lê Ký Thương cũng thế. Cơ sở nằm vùng địa phương Phan Rang cấp giấy Chứng Nhận cho anh. Anh được vào biên chế trong Hội Nhà Văn Khánh Hòa và làm việc cho tạp chí Cánh Én. Nếu Trịnh Công Sơn, trước 1975 có hoạt động chính thức cho Cộng Sản, hẳn anh cũng có Giấy Chứng Nhận và chỗ đứng sau 1975 như Nhà thơ Lê văn Ngăn hay họa sĩ Lê Ký Thương, chứ anh không phải trải qua  những ngày thê lương, thảm bại như Trịnh Cung viết : ‘’SƠN phải trốn ra Huế sau khi được đánh tiếng là sẽ bị thủ tiêu bởi vì tính chất hai mặt của SƠN trong âm nhạc và tính chất hai mặt của SƠN trong cuộc đời. Bởi vì SƠN là bạn  của những nhân vật cao cấp của chính quyền Sài Gòn. SƠN đã từng viết CHO MỘT NGƯỜI NẰM XUỐNG về cái chết của Lưu Kim Cương và đồng thời với HAI  MƯƠI NĂM NỘI CHIẾN từng ngày, thì điều đó người Cộng sản không chấp nhận. Tôi nghe kể lại cuộc họp ở khu người ta lên án Trịnh Công Sơn. Sau đó Sơn phải về Huế để tìm một nơi  nương tựa bởi vì ở đó Sơn có nhiều anh em. Anh hy vọng là họ sẽ giúp đỡ mình. Nhưng tránh vỏ dưa gặp vỏ dừa. Ở đây Sơn còn bị nặng hơn nữa là bị tố cáo tại các trường học, các biểu ngữ giăng lên. Sơn phải lên đài truyền hình Huế nhận lỗi của mình mà người ta gọi là bài thu hoạch

Sơn rất khéo léo trong bài nhận lỗi đó. Chính Sơn kể cho tôi nghe. Hoàng Phủ Ngọc Tường không đồng ý bài đó. Nói phải viết lại vì chưa thành thật.

Từ hai trường hợp Lê văn Ngăn và Lê Ký Thương, liên hệ qua trường hợp Trịnh Công Sơn, tôi nghĩ rằng, trước 1975, Ông chưa phải là một người Cộng Sản.

CÒN NHƯ NHẠC PHẢN CHIẾN CỦA TRỊNH CÔNG SƠN THÌ SAO?

Có người gọi Trịnh Công Sơn là nhạc sĩ ‘’phản chiến’’. Tôi không đồng ý như thế. Trước khi là tác giả của những bài ca lẫy lừng một cõi mênh mông. Số lượng những ca khúc tình yêu, quê hương, thân phận vượt quá xa con số những bài ca phản chiến. Trịnh Công Sơn cũng không phải tác giả duy nhất hay độc quyền phản chiến. Phản chiến (chống chiến tranh) là tâm lý chung của nhiều người vào giai đoạn đó. Nó không phải là một tuyên ngôn độc quyền của ai cả. Vào thời đó, trong hàng ngũ những người cầm bút, lại là cầm bút trong quân đội, đã phát sinh ra nhiều nhà văn, nhà thơ cũng phản chiến như ai, cũng phản chiến như họ Trịnh. Phía nhà văn nổi bật có Thế Uyên, Trần Hoài Thư, Lâm Chương, Trần Doãn Nho, Hà Thúc Sinh, Hồ Minh Dũng, .. Phía nhà thơ nổi bật nhất có Nguyễn Bắc Sơn hàng đầu, sau đó là Phan Như Thức, Hà Nguyên Thạch, Thái Tú Hạp, Lê văn Ngăn, Lâm Hảo Dũng, Phan Lạc Giang Đông, Tô Thùy Yên, Sương Biên Thùy... Điều đặc biệt lạ lùng nhất, cũng để nói lên một thứ tự do lạ lùng nhất, là tạp chí KHỞI HÀNH của Hội văn nghệ sĩ Quân Đội lại là tờ đăng nhiều văn thơ phản chiến nhất, cũng nhiều người phản chiến như Trịnh Công Sơn. Nhưng SƠN đứng đầu đường tên mũi đạn vì bộ phận âm nhạc phổ biến rộng rãi hơn, thích hợp với quần chúng hơn và nghệ thuật diễn đạt tư tưởng và ngôn ngữ của họ Trịnh độc đáo và xuất sắc nhất. Công bình mà nói..,nhạc phản chiến của Trịnh, vô thưởng vô phạt. Người nào khôn ngoan, biết khai thác, thì có lợi cho phe mình. Thế thôi. Họ Trịnh, qua nhạc phản chiến, không làm tay sai cho Cộng sản hay Quốc Gia. Khi viết văn.., làm thơ phản chiến, các ông nhà văn, nhà thơ cũng không nghĩ mình làm tay sai cho ai hết. Có chăng làm tay sai, là họ làm tay sai cho chính tâm hồn họ và tâm hồn thanh, thiếu niên, con người thời đại  bấy giờ, nói chung.

Biết tôi đang viết loạt bài nầy vào thời gian đang lên cơn suyễn nặng, có lúc phải vào nhà thương cấp cứu, nên thỉnh thoảng ông bạn nhà văn Lâm Chương gọi điện thoại hỏi thăm xem tôi còn sống hay đã chết. Cách nay năm phút, ông gọi hỏi thăm và cho biết một chi tiết liên quan tới Trịnh. Theo Lâm Chương là sau 1975, trong trại cải tạo, ông có đọc một bài viết do họ Trịnh thuật lại chuyến  đi vào BƯNG của SƠN. Tôi chợt nhớ ra, tôi cũng có đọc bài báo đó. Nhưng tôi vẫn nuôi giữ ý nghĩ, là ngay cả bấy giờ họ TRỊNH vào BƯNG , thì chuyến đi như chỉ để thỏa mãn tò mò, như một chuyến du lịch mạo hiểm, do sự thúc đẩy của tính lãng mạn nghệ sĩ, chứ không phải thực tình tham gia cách mạng hay Cộng sản. Với tôi, nếu có ai rủ đi tôi cũng đi, chơi cho vui. Không phải tất cả những ai sau khi vào Bưng trở ra, đều là Cộng sản.

Tôi còn nhớ, cuối năm 1968, đầu năm 1969, Bộ Thông tin Việt Nam Cộng Hòa ra lệnh cấm phổ biến nhạc phản chiến của Trịnh Công Sơn. Trên trang nhất tạp chí KHỞI HÀNH  của Hội Văn nghệ sĩ Quân Đội, Thi sĩ VIÊN LINH trong vai trò chủ bút, ông đã cho đăng bài viết của tôi bênh vực Trịnh Công Sơn...

Bài này tôi viết giữa lúc mới ra trường Thủ Đức, làm Trung Đội Trưởng giữ cầu Phú Long cách Phan Thiết bảy cây số về phía Bắc, viết dưới hầm cát, trên đầu là những vỉ sắt, mùa hè, nóng như trong lò bánh mì. Tôi viết nhằm mục đích bênh vực Thần Tượng của mình và xác nhận giá trị của một dòng Văn Học. Văn Học Phản Chiến. Trước nhất, tôi xác nhận, đúng đó là nhạc phản chiến. Nhưng tôi cũng xác nhận như guồng máy thông tin và tuyên truyền bấy giờ là: Trong cuộc chiến này, chúng ta chỉ là những người chiến đấu trong tư thế tự vệ. Cuộc chiến này, do tập đoàn lãnh đạo Cộng Sản Hà Nội với sự xúi dục và chi viện của hai quan thầy Liên Xô và Trung Cộng gây ra. Phản chiến là chống chiến tranh tức là chống những người gây ra chiến tranh. Tôi không thấy Trịnh Công Sơn có tội lỗi gì hết với những sáng tác của anh được mệnh danh là phản chiến. Thêm vào đó, tôi không thấy có gì tác hại tiêu cực lên tinh thần phản chiến từ những bản nhạc phản chiến của anh, trong đó có tôi. Tôi không thấy chân run, gối mỏi từ những bài hát của anh. Tôi không thấy viên đạn trật đường bay khi nhắm vào đầu Hồ Chí Minh lại trật sang đầu Nguyễn Văn Thiệu. Sau một cuối tuần về nghỉ phép, ngồi trước cốc cà phê, miệng ngậm điếu thuốc lá Quân Tiếp Vụ, nghe giọng hát Khánh Ly và nhạc Trịng Công Sơn, hôm sau trở lại đơn vị, tiền đồn, tinh thần sảng khoái, trí óc minh mẫn, nếu khéo điều chỉnh nòng súng từ lỗ nhắm tới đỉnh đầu ruồi, người lính có thể với một viên đạn bắn xâu táo từ đầu Hồ Chí Minh, sang đầu Lê Duẩn, qua đầu Lê Đức Thọ, tới đầu Trường Chinh, tới đầu Phạm Hùng... là chuyện thường ngày ngoài mặt trận. Có thể khác nhau cách dùng chữ, cách diễn đạt tư tưởng, chứ tựu trung, tôi nghĩ bấy giờ cũng nhiều người bênh Trịnh Công Sơn, cũng thấy thích thú với những bài hát chống chiến tranh như thế. Một câu hỏi tôi muốn đặt ra ở đây, không phải với tất cả mọi người, mà là, chỉ với một số người, gọi là bạn nhậu với Trịnh Công Sơn, gọi là bạn văn nghệ với Trịnh công Sơn, chờ tới sau ngày Trịnh Công Sơn chết  mới lên tiếng ca tụng và bênh vực. Xin quý vị độc giả lưu ý cho tôi cụm chữ (chờ tới sau ngày Trịnh Công Sơn chết mới lên tiếng bênh vực và ca tụng). Vậy thử hỏi, những người đó, vào thời đó, sao không lên tiếng, nửa câu, nửa chữ, bênh vực cho bạn mình. Sao lại để tôi, không là bạn của Sơn, người đầu tiên và duy nhất, bênh vực cho Sơn. Một câu hỏi khác, tôi cũng sẽ đặt ra cho những người nầy ở phần sau, là chính bạn bè Sơn đã dự phần giết chết Sơn, sau Cộng Sản. Trong bài viết ‘’TÔI SẼ THA THỨ CHO TRỊNH CÔNG SƠN KHI NÀO ...’’ của Bác sĩ Nhà văn Trần Mộng Lâm đăng trên tạp chí Phụ Nữ Ngày Nay Hải Ngoại. Số Mùa Hạ năm 2001 có mấy khẳng định như sau, làm sáng tỏ cho bài viết của tôi 32 năm về trước ‘’Sự thật : Miền Nam mất chẳng phải vì nhạc Trịnh Công Sơn. Sự thật : Thanh niên Miền Nam nhập ngũ chẳng phải  vì những bản nhạc kiểu Một Hai Ba, chúng ta đi lính Cộng Hòa. Sự thật : thiểu số lính miền Nam đào ngũ chẳng phải vì nhạc Trịnh Công Sơn’’.

SAU NĂM 1975, TRỊNH CÔNG SƠN ĐẦU HÀNG CỘNG SẢN, DÙNG ÂM NHẠC PHỤC VỤ CHÍNH TRỊ

Trước 1975, Sơn có những bạn bè thân, rất thân hoat động công khai hay bí mật cho Cộng sản như Hoàng Phủ Ngọc Tường, Hoàng Phủ Ngọc Phan, Ngô Kha, Phan Chánh Dinh (Phan Duy Nhân), Trần Vàng Sao, Thái Ngọc San, Tôn Thất Lập, Trần Long Ẩn, Trương Quốc Khánh, Huỳnh Tấn Mẫm, Lê văn Nuôi ... Nhưng Sơn không phải là người chính thức ở trong tổ chức của Cộng Sản. Có thể qua bạn bè, Sơn có cảm tình mà thôi. Chính vì vậy mà sau năm 75, Sơn phải gánh chịu nhiều trầm luân, khổ ải do những người Cộng Sản đầy đọa. Có nhiều người nguyền rủa Sơn hay kết luận Sơn là Cộng Sản khi giữa trưa ngày 30/4/75 Sơn lên đài phát thanh hô hào NỐI VÒNG TAY LỚN. Tôi chưa kết tội Sơn vào trưa hôm đó. Ngay giữa lúc giao thời, tranh sáng tranh tối, con người dễ dàng lầm lỗi, dễ dàng được tha thứ. Nghĩ về Cộng Sản giữa trưa 30/4 hoàn toàn khác xa cái thứ Cộng Sản những năm tháng về sau. Sơn đáng trách, hơn thế, Sơn đáng tội là vào những năm tháng về sau, khi bộ mặt thật dã man, côn đồ Cộng phỉ của Cộng Sản phơi bầy công khai lộ liễu, thế mà Sơn không chọn cho mình THẾ ĐỨNG NGANG TÀNG CỦA MỘT THIÊN TÀI  mà Sơn lại loay hoay xoay xở tìm kiếm một chỗ đứng của CÔNG DÂN HẠNG HAI..Sau năm 75, nếu thông minh và giữ vững DŨNG KHÍ CỦA KẺ SĨ, tập đoàn lãnh đạo Cộng Sản sợ Trịnh Công Sơn, chứ Trịnh Công Sơn không sợ bọn chúng.  

Chúng ta thông cảm cho Sơn nhưng chúng ta cũng khó lòng chấp thuận thái độ ĐẦU HÀNG của một TRỊNH CÔNG SƠN THIÊN TÀI/ KẺ SĨ. Chúng đầy đọa xác thân và tinh thần nhạc sĩ cho đến tàn tạ, rách nát, tận đáy địa ngục. Rồi đến khi, do tình thế đòi hỏi, cần làm mới bộ mặt để đánh lừa dư luận, Trịnh Công Sơn, cùng lúc với Nguyễn Xuân Oánh, Bà Ngô Bá Thành, Bà Phước Đại vân vân, những người của chế độ cũ vẫn được trọng dụng. Cộng Sản tưởng rằng mở ra SINH LỘ cho Trịnh Công Sơn, nhưng khi Trịnh Công Sơn nhẩy vào, là Trịnh Công Sơn tự chọn cho mình TỬ LỘ...Nếu cho rằng câu nói ‘’Một Tinh Thần Minh Mẫn Trong Một Thân Thể Cường Tráng’’ là đúng, thì rõ ràng,  nhà nhạc sĩ của chúng ta ĐÃ THIẾU MINH MẪN VỚI MỘT THÂN THỂ ỐM ĐÓI, RỜI RÃ. Trịnh Công Sơn là một thiên tài về âm nhạc, nhưng là một con người THIẾU KINH NGHIỆM VÀ VỐN SỐNG. Hình ảnh Trịnh Công Sơn giữa đám cán bộ Cộng Sản là hình ảnh CON NAI TƠ GIỮA BẦY CHÓ SÓI. Vì vậy, thay vì Cộng Sản SỢ Trinh Công Sơn, Trịnh Công Sơn lại SỢ Cộng Sản. Thay vì chọn cho mình cái chết của VỊ THÁNH TỬ VÌ ĐẠO, Trịnh Công Sơn chọn cho mình CÁI CHẾT CỦA MỘT KẺ ĐẦU HÀNG.  Không riêng một mình tôi mà có lẽ sẽ có nhiều người đặt câu hỏi, tại sao Trịnh Công Sơn nhận làm một ủy viên trong bảy ủy viên của Hội Aâm Nhạc Thành Phố. Cái HÈN của Văn Cao, Nguyễn Tuân trước 75 tại Hà Nội chúng ta thông cảm, vì trong đời sống, họ bị bao vây, chỉ huy bằng bao tử. Có thực mới vực được đạo. Trịnh Công Sơn sau 75 chưa đến nỗi bao tử bị chỉ huy, bị bao vây. Vựa lúa đồng bằng sông Cửu Long, cái tình nhân dân miền Nam dưới chế độ Cộng Hòa, cùng núi quà thân nhân, bạn bè hải ngoại tiếp tế, nhấât định là, chắc chắn là, cái bao tử của họ Trịnh còn thừa sức để Độc Lập và Tự Do dài dài.

Thế thì tại sao, họ Trịnh lại đưa cái đầu của mình cho ma quỷ chỉ huy, dấn thân làm nô lệ? Nguyên nhân, động cơ nào, ma đưa lối quỷ đưa đường ra làm sao, để họ Trịnh cầm bút viết như thế ni: ‘’Sự có mặt của Đảng vẫn luôn luôn đủ kiên nhẫn để duy trì một tình cảm đôn hậu và nồng nhiệt cứ sẵn sàng chờ đợi tôi, cũng như ở các bạn tôi một tiếng nói mới. Điều may mắn cho riêng tôi, là tôi vẫn chưa quá già để không thể trả nổi cái ân tình nồng hậu của các anh, các bạn, và nhất là cuộc sống hôm nay bằng  một ‘’tiếng hát về ánh sáng’’ đó phải là tiếng nói của hạnh phúc và của niềm hy vọng’’.

Nguyên nhân, động cơ nào, ma đưa lối quỷ đưa đường ra làm sao, để họ Trịnh cầm bút viết, như ri nhỉ: ‘’Trong quá khứ, tôi đã hát về bóng tối. Tôi đã quen với bóng tối đến độ mà tôi đi trong nó mà không phải thắp néon. Tôi đã sống với bóng tối như một kẻ đã được sinh ra mà định mệnh của nó là niềm tuyệt vọng. Rất may giai đoạn này đã khép lại kịp thời. Khép lại vĩnh viễn với một đất nước đã được giải phóng hoàn toàn, dành lại độc lập, thống nhất và hòa bình.

Nguyên nhân, động cơ nào, ma đưa lối quỷ đưa đường ra làm sao, để họ Trịnh, từ một nhạc sĩ của tình yêu trở thành một tên cán bộ chính trị hạng bét, viết như rứa: ‘’Sau mỗi cuộc Cách Mạng, luôn luôn có sự làm sạch cần thiết và tất yếu về con người và môi trường sống của nó là xã hội. Việc làm sạch bản thân những con người cũ sau ngày giải phóng miền Nam, do  đó cũng cần thiết và cấp bách phải được đặt ra. Có nhiều biện pháp để cải tạo con người mới, nhưng biện pháp tốt nhất vẫn bằng con đường giáo dục.‘’ 

Trên đây là những đoạn trích dẫn từ bài báo ‘’Trịnh Công Sơn, nhạc sĩ phản chiến hay cán bộ Cộng Sản?’’của tác giả Lê Trà Khúc, đăng trên tờ tạp chí U.S.VIET TIMES, số 24, phát hành tại Austin/ Texas do nhà văn Phạm Ngũ Yên làm chủ bút. Trên đây là những phát biểu mang tính MARXIST/ LENINIST và Tư tưởng Hồ Chí Minh vĩ đại của cán bộ Cộng sản Trịnh Công Sơn. Sau ngày 30/4/1975, nhạc sĩ Trịnh Công Sơn cũng xử dụng âm nhạc cho những mục tiêu chính trị của Bác và Đảng. Để ca tụng rằng thì là LAO ĐỘNG LÀ VINH QUANG và không khí hồ hởi phấn khởi của người lao động, nhạc sĩ có ra bài RA CHỢ NGÀY THỐNG NHẤT như sau: ‘’Gánh gánh gánh gánh rau ra chợ sáng sớm hôm nay lòng chị xôn xao quê hương ta thống nhất thật rồi’’. Một bài khác sáng tác năm 1982, họ Trịnh viết như ri: ‘’xanh lá xanh trên cây xanh nên đời trẻ lại. Một mùa Xuân thống nhất xanh nước non hôm nay’’.

Để cổ võ cho phong trào thanh niên Xung Phong, một hình thức tù lao công dành cho thanh thiếu niên miền Nam (con ngụy quân ngụy quyền) và động viên thanh niên đi lính cho chiến trườøng Cam Bốt, Trịnh Công Sơn sáng tác bài ‘’Em ở Nông Trường, em ra biên giới’’ như ri ‘’Khi qua rừng, khi qua suối, thấy vui theo bưóc chân đồng đội. Trong những ngày gian nguy ấy biết bao nhiêu những câu chuyện vui’’.

Trịnh Công Sơn đã trả ơn Đảng một cách nồng hậu và trọn vẹn, từ ngày anh rời Hội Văn Nghệ Huế, dọn vào Sàigòn, nhận một chân biên chế trong Hội Văn Nghệ Thành phố Hồ Chí Minh. Với tư cách một trong bẩy ủy viên âm nhạc, Trịnh công Sơn  nắm quyền kiểm duyệt, sinh sát hàng trăm nhạc sĩ khác. Đó là địa vị lớn nhất trong đời Sơn, dưới chế độ Cộng Sản, anh trở thành đứa con cưng, một loại cai thầu văn nghệ và đã được chế độ ban huy chương với những lời khen tặng như sau: ‘’Trong thời gian chống Mỹ, sáng tác của anh là vũ khí đấu tranh hòa bình, là tiếng hát xuống đường của sinh viên. Sau giải phóng anh vẫn tiếp tục sáng tác, sinh hoạt trong hội văn nghệ. Những sáng tác của anh được giới trẻ ưa thích’’.

(còn tiếp)

Lê Mai Lĩnh