Thủ Khoa Huân - thơ Lê Ngọc Phái

Tưởng nhớ Thủ Khoa Huân nhân kỷ niệm 139 năm ngày mất của ông.

Muôn đời ngưỡng mộ Thủ Khoa Huân

Khởi nghĩa đánh Tây đã lắm lần

Gia Định đem binh về chống giặc

An Giang bám đất để ra quân

Ngọt lời dụ dỗ không nao núng

Khổ chốn lao lung chẳng ngại ngần

Thà chết há theo loài cướp nước

Muôn đời ngưỡng mộ Thủ Khoa Huân

Lê Ngọc Phái

*******************

 Thủ Khoa Huân tên thật là Nguyễn Hữu Huân, người làng Mỹ Tịnh An, tỉnh Định Tường nay là tỉnh Tiền Giang;  Tháng 2 năm 1859, Pháp đánh chiếm Gia Định rồi chiếm Mỹ Tho,  ông đem quân về  đánh trả. Sau đó, ông chiêu mộ binh khởi nghĩa 3 lần: Lần 1, Tháng 2.1863 ở Bình Cách (Tân An). Lần 2, đầu năm 1864 tại An Giang. Lần 3, năm 1872 tại Mỹ Tho (sau khi bị đày ra Cayenne 5 năm). Cuối năm 1874, quân Pháp đánh vào căn cứ ở Bình Cách. Chống trả không nổi, nghĩa quân bỏ chạy, ông thoát về Chợ Gạo, đến khoảng tháng 3.1875, ông trở lại vùng Tân An để tập hợp lực lượng thì bị bắt . Sau khi Pháp chiêu hàng không thành, ông  bị kết án tử hình và bị hành quyết lúc 12 giờ trưa ngày 15 .4  năm Ất Hợi (tức ngày 19.5.1875)  tại Mỹ Tịnh An.