Ôi Tên Tôi... - Phan Quỳ
Có
ai đó đã nói với tôi rằng cái tên là một mặc khải của Thượng Đế. Tôi không biết liệu điều đó có đúng với tất cả
mọi người? Riêng tôi từ khi biết nghĩ ngợi tôi đã thấy buồn buồn-cái tên tôi
không gợi lên một diều gì. Tôi nhìn các bạn chung quanh, họ là những loài hoa
hương sắc: Hồng Nhung, Cẩm Tú, Lan Đài, Kiều Trang... hay chí ít cũng là Mai,
Lan, Huệ, Hằng....Cả họ tên tôi chỉ vẻn vẹn có ba chữ, chữ nào cũng ngắn cũng
nhỏ bé, nằm lọt thỏm trong danh
sách lớp học, nhỏ bé như tôi lúc bấy giờ.
Tôi đi học sớm so với tuổi. Tôi đã
nằm lăn ra giữa sân nhà kêu khóc và không chịu ăn cơm vì không dược đi thi vào
lớp đệ thất trường tỉnh. Tôi nhớ mãi cha tôi, có lẽ người thương lắm khi nhìn
con nên dù là một nông dân rụt rè nghèo khổ, người cũng đã lên tận xã năn nỉ họ
làm laị giấy khai sinh cho tôi.Vui mừng khôn xiết và nghĩ tới chuyện đổi tên,
nhưng dù còn bé tôi vẫn nhận ra sự nhọc nhằn của cha tôi và không nỡ chồng thêm
gánh nặng lên vai người. Sáng
hôm cha đi, tôi cứ thấp thỏm đợi chờ.Thời gian lâu quá đổi với một con bé 10
tuổi là tôi , cứ chạy vào chạy ra ngóng tiếng xe đạp cọc cạch cúa cha .... Rồi
lạy Phật, ơn Chúa, cha đã về, tôi không dám thở, mở to mắt chờ đợi.... mẹ hỏi....
cha gật đầu, mẹ cười nhẹ nhỏm.... Tôi nhìn hai người...lòng rộn ràng nghĩ về ngày được đi thi vào ngôi trường
tôi mơ ước.....Cầm tờ giấy mong mỏng trên tay, tôi tìm ngày năm sinh, thế là ổn
,ôi những chữ số của niềm vui. Tôi đọc tên tôi, vẫn là vậy, ba chữ gọn gàng ,
nho nhỏ, thôi.... có lẽ là mặc khải của Thượng Đế rồi. Vậy là cô bé dễ thương
với cái tên Quỳnh Như trong nhiều trang sách của Từ Kế Tường vẫn mãi là niềm
hoài vọng trong tôi ...
Ngày thi ,ba bài Toán
tôi làm không trọn vẹn, bài Sử sai mất một câu, bài Văn không chắc lắm.Tôi
không dám nhìn cha mẹ, hai người không nói gì, bữa cơm chiều lăng lẽ, tôi chỉ
muốn mình được biến mất trên cõi đời
nầy. Rồi những ngày dài lê thê ...sách vở hửng hờ,
nắm chuyền thẻ nằm im lìm một góc, nghe ngóng.....Nhưng rồi có lẽ các thầy cô
đã thương tình cha tôi lặn lội, tôi khổ sở nhỏ bé mà cho đủ điểm (?) Thông báo
về, cha mẹ tôi vào ra, cười nói với xóm
làng (ở xóm nhỏ của tôi, đây đúng là một sự kiên trọng đại) và từ đó tôi dược
nghe tên mình nhắc đi nhăc lại để “làm gương”- coi con bé... nó nhỏ tuổi
mà...con liệu đó...- tôi vừa mừng vừa lo- cũng thấy vui vui, nhưng lo bạn bè
chúng nó trách vì mình mà nó bị rầy la, nhắc nhở suốt ngày...Và từ đó tôi... mở
lớp dạy thêm - nghe buồn cười quá đổi. Thế là môĩ tuần hai ba buổi bọn trẻ ngồi
lại, đủ các tuổi - tất nhiên là dưới 10 , để nghe tôi “giảng bài “. Tôi nhớ
mình cũng có một cây thước nhỏ trong tay, bảng là cánh cửa lớn mở ra mặt trong,
4,5 bạn ngồi xếp bàng dưới đất, lắng nghe chăm chú. Tôi nhịp nhịp cái thước nhỏ
trong tay và nói một điều gì đó. Và 40 năm sau , tôi bây giờ không hình dung
nổi mình đã nói gì trong những buổi ấy... nhưng đó là lớp học đầu tiên của tôi
và như là một cái nghiệp vận vào, những lớp học đã theo tôi đi hết cuộc đời...
Tôi vẫn nhớ
thỉnh thoảng có một chiêc ô tô chạy qua - thời ấy nghèo lắm, làm gì có nhiều ô
tô - ánh đèn đường hắt lên tường, và những hình ảnh chuyển động, chúng tôi gọi
là phim, đang học mà có phim- lúc xe chạy qua - “cô giáo” ngừng nói để “học
sinh” xem phim...
Lúc tôi đã dần quen với con đường từ nhà
đến trường , tôi thấy có một ngôi nhà to , có nhiều người vào ra và tiếng nhạc,
cha tôi bảo đó là rạp phim .Tôi nghĩ
chắc trong đó cũng là những hình ảnh như lớp học của chúng tôi đã từng xem thôi
và tôi cũng nghĩ con đường, dãy phố, những ngôi nhà tầng kia chỉ dành cho những
người lớn và những người không phải... như tôi, và con đường Gia Long ven sông
với những bông phượng vĩ rực rỡ gọi hè cũng chỉ dành cho những người có cái tên
kiêu sa, đài các cùng với một khuôn mặt và dáng vẻ ưa nhìn mà Thượng đế đã ưu
ái riêng ban.
Còn tôi... thôi, có lẽ tôi sẽ nói chuyện gì vui hơn
chút vậy.
Những buổi học đầu tiên, sau bao ngày luyện tập khó
nhọc, tôi được đạp cái xe đạp nhỏ - là phần thưởng của cha tôi - một mình ( với
cha tôi đi kèm bên ngoài đường). Tôi hân hoan rộn ràng trong bộ đầm mới trắng
tinh ( tôi biết chắc là mẹ tôi đã chắt chiu dành dụm mãi ). Các bác trong xóm
nhìn theo, mẹ tôi lại cười cười, cha tôi trông có vẻ nghiêm nghị lắm – ngày đầu
tiên đưa tôi đến trường TRUNG HỌC mà lại – tôi thấy lo lo, không biết liệu có
tên mình trong danh sách trường, lớp không? Nếu bỗng dưng... chao ôi, tôi không
dám nghĩ tiếp. Lạy Phật trăm lạy... Tôi chỉ lo về ba mẹ tôi. Con đường quá dài
trong nỗi hoang mang và những vòng xe nhỏ bé của tôi, và rồi ... Ơn Chúa! Cha
tôi nắm lấy tay tôi, tôi cảm nhận nỗi mừng vui của Người khi thấy ba chữ Họ Tên
tôi trong danh sách lớp 6/8, hẳn là Tên tôi rồi, không ai khác nữa, họ là Anh
Đào, Xuân Lan, Thu Cúc ... cơ mà!
Rồi cô chủ nhiệm đến, cô xinh đẹp và dịu dàng, cô nói
về tên cô, tất nhiên là một cái tên hay và gợi lên bao điều! Cô dặn dò nhiều
thứ và nhắc chúng tôi thêu tên lên áo, thêu chỉ màu đỏ ( cô nói lớp đệ nhị màu
tím và đệ nhất màu xanh ),bao giờ thì tôi được thêu tên màu tím rồi màu xanh
nhỉ? Từ đó trong sân trường tôi rụt rè đứng ngắm những cái bảng tên màu tím màu
xanh loáng thoáng đi qua, không nhiều lắm, đó là các anh chị xuất sắc mà. Tôi
ngắm những tà áo dài tha thướt với khuôn mặt xinh xắn và mái tóc ngang vai. Tôi
chỉ có tóc ngắn và mặc đầm, khuôn mặt tôi thì ... chắc chỉ có nét ngại ngần, âu
lo.Mẹ tôi bảo con hay ăn chóng lớn , học hành ngoan, tóc sẽ ngang vai, mẹ cho
may áo dài, tôi mong mãi một ngày tóc chấm ngang vai... Tôi đi học cùng các bạn
nữ có vẻ lớn hơn tôi và họ ríu rít đủ thứ chuyện, tôi chỉ lắng nghe và nghĩ
ngợi, có những chuyện tôi không hiểu hết...Rồi những anh đệ tam đệ nhị, họ thật
thông minh, nhanh nhẹn chuyện trò với thầy cô, thầy cô có vẻ quý lắm.
Có lẽ do tôi nghĩ ngợi
nhiều nên học sút đi thấy rõ, mà bạn bè thì nhiều người giỏi quá, tôi chỉ học
được ở trường làng thôi, vị thứ tôi bây giờ gồm cả 2 chữ số. Tôi càng buồn lo
hơn mỗi khi cuối tháng thông báo xếp hạng - những ngày thứ hai, dưới cờ, cô
hiệu trưởng gọi tên tôi ba chữ rõ to để lên nhận bằng danh dự ( màu đỏ, xanh,
hoặc vàng) đã là qúa khứ xa xôi. Đó là những kỷ niệm đẹp nhưng bây giờ làm nhức
nhối tim tôi. Tôi đã từng làm những bài toán dài gồm nhiều phép tính cộng trừ
nhân chia đúng lắm, nhưng sao bây giờ tôi không hiểu nổi làm sao để biết ( và
chứng minh cho mọi người biết) 2 đoạn thẳng bằng nhau. Tôi sợ lắm 2 từ “chứng
minh”và thầy Aí, thầy Tống Phước Aí kính mến của tôi, tôi thấy lưng áo thầy đã
lấm tấm mồ hôi. Tôi ngồi bàn đầu,vì bé mà,thấy tôi khổ sở,không đành, thầy
thường giảng thêm cho tôi cặn kẻ, kiên nhẫn chờ đợi câu trả lời của tôi dạ em
hiểu rồi....có lẽ thầy thất vọng lắm khi tôi cứ thấy mơ hồ 2 góc kề,bù xích lại
gần rồi lại xa nhau trong trí tưởng nhỏ bé và dại khờ như tôi.Tôi thật có lỗi khi
làm một học sinh không hiểu bài ...
Tôi không biết giờ thầy đang ở nơi đâu. Tôi vẫn thường
hỏi thăm mỗi khi có dịp và không rõ thêm gì nhiều.Hình ảnh thầy vẫn mãi trong ý
nghĩ ngại ngần của tôi .Thầy kính yêu,em mãi nhớ thầy như vẫn nhớ em vẽ cái bàn
có 4 chân thẳng ra từ 4 góc, có lẽ thầy vừa buồn vừa buồn cười, khái niệm mặt
phẳng và không gian gì gì đó luôn rối rắm trong em...Em nhìn thầy cô trên bục
giảng, lòng khâm phục biết bao, thầy biết nhiều thứ, dạy cả Toán ,cả Vạn vật,
thỉnh thoảng có cô giáo tiếng Anh ngang qua cửa , gặp thầy chào và nói với nhau
câu gì đó. Ôi biết đến bao giờ em mới được lớn lên ...cả hình hài và trí tuệ,
thầy ơi???
Và cả giờ tiếng Anh nữa, làm sao cô Sâm
có thể nói nhẹ nhàng lưu loát đến vậy từ chỉ tháng Giêng , tháng Hai. Em nói
được thứ ngày tháng nhưng còn tháng Giêng và tháng Hai , em nghĩ chỉ có cô và
các bạn khác không thể là em, cái con bé có tên ba chữ nhút nhát,dại khờ nầy.
Cô ơi, bây giờ em đã nói được từ tháng
Giêng,tháng Hai, tuy không được bằng cô ( mà làm sao bằng được cô nhỉ) . Bây
giờ các con em đã lớn, em thường kể chuyện ngày xưa mẹ đi học và cái bàn mẹ vẽ
, chúng nó cười vang,sao mẹ dở tệ đến vậy, em chỉ biết cười buồn, có lẽ do cái
tên em nó vận vào?
À
cô ơi, em cũng có hoc trò, có em làm thơ tặng, nói về một loài hoa (trùng với
tên em, lạ quá! ) sắc vàng ấm, nhuỵ thẫm màu, một loài hoa dại cô ạ, cô có từng
nghe?
Em không biết ai đọc những dòng nầy , đến đây có thấy
nản lòng. Em nói lan man quá cô nhỉ. Chả là những dòng cảm xúc miên man tìm về
- em nhớ quá một ngày xưa... Bây giờ biết ai còn ai mất , bao thăng trầm dâu bể
của đời người , cuộc đời cuốn ta đi , một ngày lại thấy ta về. Vâng, hôm nay
tôi tìm về, đọc những dòng tâm sự của thầy cô, bạn bè, xúc động rưng rưng...
tôi lại thấy mình nhỏ bé rong ruỗi trên đường dài tít tắp, hành trang là kỹ
niệm,là ký ức mang theo, là
nostalgia một đời mình... ôi từ nầy làm tôi buồn quá đổi.... Các con tôi vẫn
bảo mẹ thật là...... ừ nhỉ, bao nhiêu xuân qua hạ về tôi vẫn chỉ là tôi ......
Và những tưởng dòng đời vẫn vậy, thầy Ái
còn vất vả nhiều vì tôi và cô Tịnh Muội cứ phải nhắc đi nhắc lại động từ quy
tắc thêm ed ở thì quá khứ... nhưng,
bao biến động đã xảy ra, đổi thay quá nhiều, tôi lưu lạc quê người và vào một
lớp mới ở vùng định cư, có cả những bạn nam , chao ôi là ngại . Nhưng có lẽ do
Trời Phật thương tôi trải qua hoạn nạn chiến tranh mà ban phép mầu. Tôi viết
câu so sánh, thầy Mân gật gù, hỏi em học với ai, tôi rộn rã và thoáng một chút
tự hào - lần đầu tiên trong đời, kiêu hãnh trả lời......cô Muội,cô Sâm làm sao
biết được em vui đến chừng nào...và dần dần tôi hiểu ra mọi chuyện,dù chưa thật
nhiều lắm, nhưng rồi cuối tháng, cuối năm tôi đã loại đi được chữ số đầu trong
hai chữ số của bảng xếp hạng và nổi hân hoan về lại trong tôi và cái bảng danh
dự màu vàng và Họ Tên tôi,ôi tôi không còn nghĩ ngợi nhiều về cái tên tôi nữa,
hẵn đó là cái tên cha mẹ tôi yêu thích và tìm mãi cho tôi,hẵn là cái tên ấy phù
hợp nhất trên đời nầy mà Thượng Đế đã mặc khải với tôi.Hỡi cha mẹ của tôi và nụ
cười trên môi Người. Ôi đường về hoa cỏ và sắc nắng lung linh và tiếng chim
chiều luýt chuýt niềm vui ngan ngát đất trời,ôi cả đất trời hoan ca gió lộng và
những cái Tên tôi trang trọng viết in hoa hết thảy trong tâm trí: Thầy Aí, Thầy
Mân, Thầy Thăng, Thầy Nam, Thầy Hoá, Thầy Hạnh, Thầy Bôi , Thầy Quang, Thầy
Mãi, Thầy Vĩ và Cô Sâm và Cô Tịnh Muội.....(và tôi cố không nghĩ đến những lời
nầy: em còn phải cố gắng về môn Hình) dạ em biết em còn phải cố gắng nhiều hơn
nữa thầy cô ơi!!!
Rồi ngày tháng dần trôi, thời gian và
nhiều con số đi qua đời mình, buồn vui muôn nổi, tôi lại quay về chốn xưa, con
đuờng dường như nhỏ lại trong tâm tưởng, rạp phim đã không còn , thế là tôi
chưa một lần được vào trong ấy, ngôi trường mới dựng mang tên mới, cha mẹ tôi
đã từ tạ ra đi, tôi khóc thương Người
trong nổi nhớ khôn nguôi , hẵn nơi xa kia Người vẫn dõi theo ... tôi có bao giờ
tôi lớn lên???
Rồi tôi có nhiều em học sinh nhỏ và trường lớp
của tôi, ngày ngày trên bục giảng tôi vui một niềm vui công việc , tôi buồn một
nổi buồn hoài vọng xa xôi, tôi nhớ, nhớ một sáng mai rực nắng , mắt mẹ cười lấp
lánh niềm vui, cha tôi dắt xe ra ngõ, nho nhỏ xinh xinh, từng vòng xe đưa tôi
đi, con đường đến trường có lá me bay, có hoa vàng rực rỡ - một loài hoa dại
mang tên tôi, có lòng tôi thao thiết gọi ...... NGUYỄN HOÀNG ơi...!!!
Phan Quỳ
